Το ΔΝΤ ζητά και νέες αλλαγές στο Ασφαλιστικό

ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ ΝΙΚΑ

Το Μνημόνιο θέλει διαπραγμάτευση
Πώς εγκρίθηκαν οι αυξήσεις στον Ιδιωτικό Τομέα

Tο Μνημόνιο που έχει υπογράψει η κυβέρνηση με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), την ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) μπορεί να έχει χαρακτηριστεί ως «διαβατήριο» για να μην χρεοκοπήσει η Ελλάδα, όμως από τους πρώτους κιόλας μήνες της εφαρμογής του έχει φανεί ότι δεν είναι «Ευαγγέλιο». Και αυτό γιατί όχι μόνο έχει αποδειχτεί πως έπεσε έξω σε κάποιες προβλέψεις του, αλλά και ότι μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να παρακαμφθεί ή να μην εφαρμοστεί πλήρως. Οι διαφοροποιήσεις δεν αλλοιώνουν βέβαια το σκληρό χαρακτήρα των δημοσιονομικών μέτρων του Μνημονίου για τους εργαζόμενους και τους συνταξιούχους, αλλά δίνουν παρά ταύτα ενέσεις αισιοδοξίας στην καταρρακωμένη ψυχολογία των Ελλήνων. Δείχνουν, ακόμη, ότι υπάρχουν δυνατότητες διαπραγμάτευσης από την πλευρά της κυβέρνησης, η οποία μπορεί να κινηθεί με τρόπο που δεν θα οδηγεί σε σημαντικές αποκλίσεις από το στόχο για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Διότι, μια σημαντική απόκλιση από τα μέτρα του Μνημονίου θα διέγραφε τον κίνδυνο να μην πάρουμε τις επόμενες δόσεις του δανείου των 100 δις ευρώ. Την προηγούμενη Παρασκευή, το ΔΝΤ ανέστειλε τη συνέχιση της χρηματοδότησης της Ουγγαρίας, επειδή η κυβέρνησή της δεν εφάρμοζε πιστά το αντίστοιχο πρόγραμμα που έχει συμφωνηθεί για την περίπτωσή της.

Οι αυξήσεις των μισθών στον Ιδιωτικό Τομέα, οι αποκλίσεις στις προβλέψεις για τον πληθωρισμό και το ονομαστικό ΑΕΠ, δηλαδή το εθνικό εισόδημα, καθώς και ενδεχόμενες διαφοροποιήσεις του στόχου για το έλλειμμα και το χρέος είναι τα πρώτα και σημαντικότερα δείγματα ότι το Μνημόνιο δεν αποτελεί «πανάκεια».

Εμμονή του ΔΝΤ στο Ασφαλιστικό

Η εμμονή, όμως, του ΔΝΤ σε θέματα που θεωρεί κρίσιμης σημασίας είναι πολύ μεγάλη. Παράδειγμα, το Ασφαλιστικό που ψηφίστηκε την προηγούμενη εβδομάδα από τη Βουλή. Επί της ουσίας η κυβέρνηση έχει εφαρμόσει σχεδόν όσα προβλέπονταν στο Μνημόνιο σχετικά με τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και τον τρόπο καθορισμού των συντάξεων. Ωστόσο, αυτό που ενδιαφέρει το ΔΝΤ είναι το αποτέλεσμα των ρυθμίσεων στο δημοσιονομικό έλλειμμα τόσο για φέτος όσο και τα επόμενα χρόνια. Ειδικότερα, όπως σημειώνει στην ενδιάμεση έκθεσή του για την υλοποίηση του Μνημονίου που δόθηκε στη δημοσιότητα την περασμένη Παρασκευή, θέλει να διασφαλίσει ότι η αύξηση της δαπάνης για συντάξεις, λόγω του δημογραφικού προβλήματος, στο μέλλον θα περιοριστεί στο 2,5% του ΑΕΠ αντί του 12,5% που θα αυξανόταν χωρίς τη λήψη των μέτρων.

Στην έκθεσή του, λοιπόν, το ΔΝΤ σημειώνει ότι το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο κατατέθηκε χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η απαραίτητη αναλογιστική μελέτη, ενώ από τις πρώτες εκτιμήσεις η απόδοση των μέτρων που ψηφίστηκαν είναι 6,5% έως 8,5% του ΑΕΠ, δηλαδή χαμηλότερη από το στόχο που έχει τεθεί. Και τονίζει ότι όταν ολοκληρωθεί η αναλογιστική μελέτη, και εφόσον δείξει ότι πράγματι δεν είναι αρκετή η μείωση του δυνητικού ελλείμματος, η κυβέρνηση έχει εκφράσει τη δέσμευσή της να λάβει νέα μέτρα μείωσης των συντάξεων για να επιτευχθούν οι στόχοι του Μνημονίου.

Αυξήσεις κάτω από τον πληθωρισμό

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του ΣΕΒ και της ΓΣΕΕ για τη Συλλογική Σύμβαση Εργασίας κατέληξαν στο ότι φέτος δεν θα δοθεί καμία αύξηση, ενώ το 2011 και το 2012 θα δοθούν αυξήσεις στα όρια του ευρωπαϊκού πληθωρισμού, δηλαδή στην περιοχή του 1,5%, αντί τριετούς «παγώματος» που προέβλεπε το Μνημόνιο. Μπορεί οι αυξήσεις αυτές να μην είναι σημαντικές, σε μια περίοδο μάλιστα που ο πληθωρισμός καλπάζει, αλλά θα δώσουν μια μικρή «ανάσα» στους ιδιωτικούς υπαλλήλους εν μέσω οικονομικής κρίσης, ενώ παράλληλα η συμφωνία έδωσε τη δυνατότητα στον πρόεδρο της ΓΣΕΕ κ. Γ. Παναγόπουλο να κάνει λόγο για κατάργηση του Μνημονίου και σημαντική κατάκτηση της εργατικής τάξης. Το όφελος είναι κυρίως ψυχολογικό, γιατί έδειξε στην κοινωνία ότι μπορεί σε μερικά ζητήματα να υπάρξει κάποια ελαστικότητα στην υλοποίηση του Μνημονίου.

Το γεγονός ότι δεν υπήρξε καμία αντίδραση από την τρόικα στη μη εφαρμογή του τριετούς «παγώματος» των μισθών στον Ιδιωτικό Τομέα έχει εξήγηση και αυτή σχετίζεται με τη λανθασμένη της εκτίμηση για την πορεία του πληθωρισμού. Δηλαδή, ενώ είχαν εκτιμήσει ότι φέτος η Ελλάδα θα έχει πληθωρισμό 1,9% και του χρόνου πληθωρισμό -0,4%, τελικά φαίνεται ότι το 2010 ο πληθωρισμός θα είναι τουλάχιστον 4,5% και του χρόνου περίπου στο 2-2,5%. Αυτό σημαίνει ότι τόσο το φετινό «πάγωμα» των αυξήσεων όσο και οι αυξήσεις του επόμενου έτους θα υπολείπονται της αύξησης του πληθωρισμού, με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι στον Ιδιωτικό Τομέα και πάλι να καταγράφουν απώλειες στο εισόδημά τους.

Το Μνημόνιο υποχρέωνε την Ελλάδα να ανακοινώσει μέχρι τα τέλη Ιουνίου την ένταξη 10 μεγάλων έργων υποδομής για χρηματοδότηση ή συγχρηματοδότηση από τους κοινοτικούς πόρους του ΕΣΠΑ. Ωστόσο, οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομίας ενημέρωσαν ότι έχουν ενταχθεί 3 μεγάλα έργα στο ΕΣΠΑ και δεσμεύτηκαν ότι μέχρι το τέλος του έτους θα έχει προχωρήσει η ένταξη και των 7 άλλων έργων. Έως τα τέλη Ιουνίου η κυβέρνηση θα έπρεπε να έχει ανακοινώσει βάσει Μνημονίου το σχέδιο αναδιάρθρωσης του ΟΣΕ και εν γένει του σιδηροδρομικού τομέα. Ωστόσο, φαίνεται ότι δόθηκε σιωπηρή παράταση οι σχετικές ανακοινώσεις να γίνουν μέχρι τα τέλη Ιουλίου.

Από τη Δευτέρα, 26 Ιουλίου, οι εκπρόσωποι της τρόικας θα βρίσκονται στην Αθήνα για να καταρτίσουν την έκθεση προόδου της χώρας βάσει του Μνημονίου, από την οποία έκθεση θα εξαρτηθεί και η εκταμίευση της δεύτερης δόσης των δανεικών ύψους 9 δις ευρώ στα τέλη Αυγούστου με μέσα Σεπτεμβρίου.

Το Μνημόνιο, επομένως, δεν αποτελεί «Ευαγ-36 ΧΡΟΝΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ:γέλιο», αλλά μπορούν να υπάρξουν διαφοροποιήσεις οι οποίες θα συμβαδίζουν με τα τεκταινόμενα στην πραγματική οικονομία. Άλλωστε, είναι σχεδόν απίθανο να πέσει σε όλα μέσα όσα προβλέπει για τα επόμενα τρία χρόνια. Το δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι όσο η Ελλάδα ακολουθεί μια σταθερή πορεία μείωσης του ελλείμματός της, αλλά και προώθησης των απαραίτητων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, η τρόικα δεν θα βάζει εμπόδια στη χρηματοδότηση και διάσωση της χώρας. Αν όμως διαπιστώσει ότι η κυβέρνηση αρχίζει τις εκπτώσεις, τότε θα ξεκινήσουν και τα προβλήματα